Fotografia to nie tylko sztuka, ale także forma utworu chroniona przepisami ustawy prawo autorskie. Jako autorka zdjęć udzielam licencji na ich wykorzystanie, zarówno w celach prywatnych, jak i komercyjnych. W tym artykule wyjaśnię, czym różnią się te rodzaje wykorzystania, jakie są zasady udzielania licencji oraz jakie prawa przysługują mi jako fotografce zgodnie z przepisami ustawy prawo autorskie.

Fotografia jako utwór chroniony prawem autorskim

Zgodnie z przepisami polskiego prawa autorskiego, każde zdjęcie spełniające kryteria utworu jest chronione od momentu jego powstania. Oznacza to, że bez zgody autora nie można swobodnie korzystać z jego pracy, zwłaszcza w sposób naruszający prawa autorskie majątkowe lub osobiste.

W przypadku fotografii, prawo autorskie gwarantuje ochronę w dwóch obszarach:

1. 1. Majątkowe prawa autorskie – obejmują prawo do korzystania ze zdjęcia, jego udostępniania, sprzedaży czy wprowadzania do obrotu. Przysługują one autorowi i mogą być przedmiotem umowy licencyjnej lub przeniesienia praw majątkowych.
   2. Osobiste prawa autorskie – zapewniają uznanie autorstwa oraz możliwość podpisywania utworu imieniem i nazwiskiem fotografa. Są niezbywalne i zawsze pozostają przy twórcy.

Prywatne a komercyjne wykorzystanie fotografii

Korzystanie ze zdjęć można podzielić na dwa główne obszary: prywatny i komercyjny. Rozróżnienie to jest kluczowe, ponieważ określa zakres i warunki licencji oraz może wiązać się z różnymi opłatami licencyjnymi.

Przykłady prywatnego wykorzystania:

1. • Przechowywanie zdjęć w domowych archiwach.
   • Publikowanie na prywatnych kontach w mediach społecznościowych (Facebook, Instagram, LinkedIn, WhatsApp).
   • Umieszczanie zdjęć w prywatnych stopkach e-mailowych.
   • Użycie w systemach, platformach komunikacji jako prywatne zdjęcie profilowe.
   • Profile na portalach randkowych.

Przykłady komercyjnego wykorzystania:

1. • Promocja działalności gospodarczej (np. strony firmowe, blogi, materiały reklamowe).
   • Publikacje w mediach (prasa, portale informacyjne).
   • Wykorzystanie zdjęć do promocji konferencji, warsztatów, szkoleń.
   • Komercyjne konta w mediach społecznościowych.
   • Użycie zdjęć w kampaniach reklamowych (telewizja, outdoor).
   • Wykorzystanie w książkach, płytach lub innych publikacjach.

W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe różnice:

Prywatne wykorzystanie	Komercyjne wykorzystanie
Domowe archiwa	Firmowe, komercyjne strony internetowe i blogi.
Publikacje na prywatnych kontach w mediach społecznościowych (Linkedin, FB, IG, YT). Konta Pracownika w wewnętrznych systemach komunikacji firm oraz bazach danych. Konta na platformach komunikacji on-line (np. zoom, teamas’y, google, Whatsapp). Portale randkowe.	Publikacje na firmowych kontach w mediach społecznościowych. Publikacja/ wydanie np. książki, płyty lub innego utworu.
Profile na portalach randkowych	Publikacje w prasie

Jak działa komercyjna licencja na korzystanie z fotografii?

Jako fotografka udzielam licencji na korzystanie ze zdjęć w momencie przekazania gotowych fotografii, po uregulowaniu 100% płatności. Licencja precyzuje, na jakich zasadach klient może korzystać z moich zdjęć i jakie prawa mu przysługują.

Zakres użytkowania – Licencja komercyjna obejmu wykorzystanie zdjęć w takich celach, jak:

• Strony internetowe, blogi.
• Media społecznościowe.
• Publikacje prasowe.
• Reklama online i offline (z wyłączeniem telewizji, outdooru, wydania książki lub innego utworu, które wymagają dodatkowej zgody).

Pola eksploatacji – Klient otrzymuje prawo do:

• Utrwalania i zwielokrotniania zdjęć (np. druk, format cyfrowy).
• Publicznego udostępniania zdjęć (np. Internet, prezentacje).
• Wprowadzania zdjęć do obrotu.

Czas trwania i zasięg terytorialny – Licencja jest udzielana bezterminowo i obejmuje możliwość korzystania ze zdjęć na całym świecie.

Modyfikacje zdjęć – W ramach licencji możliwe jest wprowadzanie zmian w fotografiach, łączenie ich z innymi utworami.

Obowiązki klientów przy korzystaniu z licencji Aby korzystanie z licencji było zgodne z przepisami ustawy prawo autorskie, klienci są zobowiązani do przestrzegania określonych zasad:

1. • Podawanie autorstwa – w przypadku publikacji w prasie lub na portalach, serwisach informacyjnych wymagane jest wskazanie autora zdjęcia.
   • Dodatkowe wykorzystanie – każde nowe zastosowanie zdjęć poza ustalonym zakresem wymaga podpisania nowej umowy – np. wydanie książki.

Jak działa prywatna licencja na korzystanie z fotografii?

W przypadku zdjęć wykorzystywanych wyłącznie do celów prywatnych zakres licencji jest bardziej ograniczony. Obejmuje jedynie:

1. • Przechowywanie zdjęć w archiwach rodzinnych.
   • Publikacje na prywatnych kontach w mediach społecznościowych takich jak LinkedIn, FB, IG, Twitter.
   • Profile w systemach komunikacji online (Whatsapp, Zoom, Teams).
   • Prywatna stopka mailowa.

Jak uniknąć naruszenia przepisów ustawy prawo autorskie?

Naruszenie przepisów ustawy prawo autorskie może prowadzić do konsekwencji prawnych i finansowych. Aby tego uniknąć:

1. • Określ cel wykorzystania zdjęć – już na etapie ustalania szczegółów sesji fotograficznej.
   • Zapoznaj się z zakresem licencji prywatnej i licencji komercyjnej fotografa, która precyzuje zasady korzystania ze zdjęć.
   • Szanuj prawa autorskie twórcy – unikaj używania zdjęć w sposób niezgodny z warunkami licencji.

Podsumowanie:

Prawo autorskie chroni fotografie jako utwory, dlatego każdy sposób ich wykorzystania wymaga zgody autora. Jako fotografka, oferuję jasne i przejrzyste zasady licencjonowania, dzięki czemu moi klienci mogą korzystać z fotografii w sposób zgodny z prawem, zarówno prywatnie, jak i komercyjnie.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat licencji lub potrzebujesz zdjęć dopasowanych do Twoich potrzeb biznesowych?

Skontaktuj się ze mną 😊